10 aanbevelingen voor Nederland die zorgen voor versnelling

17 maanden geleden zijn de 17 Global Goals (Sustainable Development Goals) aangenomen door de Verenigde Naties. Het behalen van de Global Goals met 2030 als stip aan de horizon is de verantwoordelijkheid van alle actoren in de samenleving in alle delen van de wereld. De SDG’s vormen een gezamenlijke verander-agenda die de wereld meer in balans kan brengen en ervoor kan zorgen dat niemand achter blijft. Een ambitieuze agenda, nog 14 jaar te gaan.

De geformuleerde doelstellingen, op o.a. de gebieden armoede, gezondheid, water en sanitair, inclusie, gender, vrede, ecosystemen op het land en in de zee en duurzame productie en consumptie, hangen nauw met elkaar samen. Ze kunnen niet los van elkaar worden gezien en ze kunnen niet los van elkaar worden opgelost. Dit is de grote opgave van onze tijd; hoe leggen we verbindingen tussen mensen, ecosystemen en verschillende belangen terwijl polarisatie en nationalisme toenemen. De noodzaak om de 17 doelen in samenhang op te lossen zorgt ervoor dat we moeten samenwerken en dat we over grenzen en comfort zones heen moeten stappen. Zonder fundamentele veranderingen in de manier waarop we onze samenleving inrichten gaan we er niet komen. Stilstand is hier echt achteruitgang. Nieuwe overkoepelende inzichten, geïnspireerd op de gedeelde waarden en principes zoals verwoord in het Earth Charter (Handvest van de Aarde), kunnen het behalen van deze doelen dichterbij brengen en de samenleving blijvend innoveren. Daarom benadrukken wij het belang van het sturen op het verbindende kader dat het behalen van de individuele doelen ondersteunt.

In 2016 zijn in Nederland en wereldwijd heel veel verschillende bijeenkomsten geweest, discussies gevoerd en campagnes gelanceerd over het behalen van de SDG’s. In het kader van de Global Goals Accelerator, SDG Charter, door partijen als Partos, VNG Internationaal en buitenlandse zaken waren dat er in Nederland al ruim 30. Een aantal inzichten uit deze sessies delen we in dit artikel in de vorm van aanbevelingen voor Nederland.

1. Aandacht voor toekomstige generaties
Hoe eerder we de toekomstige generaties en jongeren betrekken in beleidsvorming hoe beter dat is. Al het beleid zou bekeken moeten worden op effecten en kosten in de toekomst zodat we niet steeds weer achter de feiten aanlopen. Stel daarom zo snel mogelijk een Ombudspersoon Toekomstige Generaties aan. Met de aanstelling van een Ombudspersoon Toekomstige Generaties draagt Nederland al direct bij aan de implementatie van SDG 16 m.b.t. inclusieve instituties. De mindset waarbij toekomstige generaties in beleid worden betrokken heeft direct effect op alle 17 doelen. Er zijn al concreet uitgewerkte plannen voor dit breed gedragen voorstel (zie de leeswijzer).

2. Meer aandacht voor gendergelijkheid en empowerment van vrouwen en meisjes op alle beleids- en levensdomeinen. Iedere samenleving gaat er stappen op vooruit als 100% van de bevolking volledig op waarde wordt geschat en alle talenten worden benut. In vrijwel alle landen is er nog een hoop werk te verzetten in bijvoorbeeld de gezondheidszorg (gender sensitieve zorg), ten aanzien van het overbruggen van loonverschillen, verbeteren van diversiteit en inclusie in alle hogere functies, rechten en eerlijke verdeling van zorg en arbeid. Nederland draagt direct bij aan de implementatie van SDG 2 (gezondheid), SDG 5 (mannen en vrouwen gelijk), SDG10 (verkleinen verschillen) en SDG 16 (inclusieve instituties) door zich hiervoor in Nederland en daar buiten in te zetten.

3. Aandacht voor het belang van duurzame leefstijlen en de bijbehorende gedragsverandering bij alle actoren in de samenleving. Informatie en bewustwording wakkeren de verandering aan. Er is hier nog geen breed gedragen eigenaarschap. Wie zorgt er binnen bedrijven en overheden voor een breed draagvlak voor de noodzakelijke veranderingen? Wie neemt het initiatief voor verduurzaming van eigen processen en de keten? De verantwoordelijkheid zal moeten doordringen tot alle stakeholders inclusief aandeelhouders en andere financiers. Bij lokale en nationale overheden kan het beleid voor duurzaam inkopen worden verbeterd en strenger nagevolgd. Burgers en consumenten kunnen stemmen met hun portemonnee, hun voeten en natuurlijk via democratische processen. De mindset waarbij er aandacht wordt gegeven aan wat het betekent om als burger, ondernemer en bestuurder rekening te houden met de 17 doelen heeft een versnellend effect op het behalen er van.

4. Raise not only ‘homo economicus’ but also ‘homo sociales’.Geef het onderwijs duidelijke taken op het gebied van duurzaamheid en zie educatie als drijvende kracht voor duurzame kennis en gedrag. Breng de wereld de scholen in. Maak de opdracht van onderwijs meer holistisch en laat alle 17 doelen er in samenkomen. Laten we het systeem en de incentives aanpassen zodat jonge mensen goed worden begeleid naar volwassenen die mee kunnen doen en de complexiteit van de huidige samenleving aan kunnen.

5. Duurzame en gezonde productie en producten bevorderen vanuit nieuwe economische en ethische waarden. De uitgangspunten zijn hierbij keten-innovaties, circulair, van bezit naar gebruik, lokaal waar mogelijk en goed voor mens en milieu. Kijk niet alleen naar het effect van de mens op zijn omgeving maar naar het effect van de omgeving en ons systeem op de mens. Gebruik hierbij zowel de stok als de wortel. Hervorm de belastingen. Bedrijven hebben behoefte aan duidelijke kaders waarbij investeren in duurzaamheid wordt beloond en de vervuiler betaalt.

6.Financiële systemen transformeren. Geld en duurzaamheid lijken soms lastig samen te gaan. Toch heeft de financiële sector in brede zin, de sleutel in handen voor het versnellen van duurzaamheid. De ‘echte prijs’ en “echte impact” zijn de motor voor duurzame verandering. Onderzoek of drinkwater als ecosysteem de nieuwe standaard voor de financiële sector kan worden.

7.Kies de eigen NL-Voetafdruk (en footprint van andere Westerse landen) als meetinstrument voor succesvolle implementatie van de SDGs in het eigen land. In de to-do lijstjes voor de implementatie van de SDG’s wordt nog te veel gekeken naar wat we binnen onze landsgrenzen produceren en consumeren, terwijl de Nederlandse voetafdruk grensoverschrijdend is.

8. De kracht van de lokale samenwerking en burgerparticipatie kan enorm toenemen. Hier zit ongelooflijk veel organisatie potentieel. De coöperatieve samenwerking wordt de laatste tijd in Nederland herontdekt als democratische samenwerkingsvorm. Zo lukt het om met diverse lokale actoren op voet van gelijkwaardigheid te functioneren. De vele green deals kunnen zo aan kracht winnen. Het energie-akkoord kan verder versterkt worden met burgerinitiatieven. Alle doelen zijn gebaat bij een sterke en veelzijdige maatschappelijke inbedding. Geen volwaardige democratie zonder transparantie. Koppel daarom het versterken van de democratie aan het versterken van de lokale journalistiek met het oog op transparantie en burgerrechten.

9.De SDG’s zijn nog bij weinig mensen in Nederland bekend. Communicatie over Agenda 2030 en de SDG’s is geen doel op zich, maar draagt wel degelijk bij aan het bereiken van alle 17 doelen. Zorg dat alle overheids niveaus en alle ministeries en bewindspersonen zich mede eigenaar weten van de SDG’s. En dit geldt ook voor bedrijven en organisaties die het breder uitdragen dan de SDG’s als onderdeel gaan zien van hun verantwoordelijkheid. Een aansprekende communicatiestrategie en een verbindend community platform voor de SDG’sin Nederland kan het bereiken van de doelen versnellen. Met als doel een breed publiek te betrekken bij en informeren over de SDG’s en handelingsperspectieven voor een duurzame levensstijl. In dit tijdperk van sociale media en interactieve communicatie is het essentieel dat de SDG’s onderdeel worden van de online discussies. Stel ambitieuze doelen voor het bereik en het betrekken van een divers publiek bij de beweging voor het behalen van de duurzaamheidsdoelen.

10. Zet de SDG’s in het hart van overheden. De SDG’s zijn in Nederland nog te veel het aandachtspunt van Buitenlandse zaken. Dit zorgt voor een zwak draagvlak bij andere ministeries en directies. Voor onderwijs is het nu nog niet duidelijk dat ook zij een taak te vervullen hebben. Vakministers en wethouders moeten goed worden aangehaakt en in staat zijn om intern het draagvlak te verbreden. Overheden zullen als launching customer, controlleur en inspirator kunnen functioneren en alle ruimte krijgen voor de regierol die ze graag willen vervullen. Maar wel een regierol vanuit een geïntegreerde benadering en sterk besef van onderlinge verbondenheid. Voorbeelden hiervan zijn te vinden in bijvoorbeeld Zweden, Canada en Buthan.

Deze 10 aanbevelingen voor Nederland zorgen voor de versnelling van het behalen van de SDG’s. Maar dat is eigenlijk nog niet eens de grootste winst. Deze 10 aanbevelingen zorgen er vooral voor dat Nederland gewoon een fijner land wordt om in te wonen en op te groeien. Een land dat laat zien dat verduurzaming in brede zin niet haaks hoeft te staan op een gezonde economie. Wat zullen wij trots zijn als Nederland op dit terrein gaat dienen als voorbeeld voor de rest van de wereld.

SDG 17 focust zich vooral op de manier waarop we samenkunnen werken om de doelen te bereiken. Lees daarover meer in dit blog. 

Veronique Swinkels (BBK/Door Vriendschap Sterker en Global Goals Accelerator)
Alide Roerink (Earth Charter Nederland en Global Goals Accelerator)

Leeswijzer
http://www.earthcharter.nl/
http://www.worldconnectors.nl/en/themes/future-generations
http://www.njr.nl/
http://www.missingchapter.org/
http://www.groenegeneratie.nl/

http://www.sdgnederland.nl/campagnes/global-goals-accelerator/ware-aard- onderwijs/
https://www.womeninc.nl/gezondheid/
https://www.oneworld.nl/global-goals/de-uitdaging-voor-de-komende-vijftien-jaar-hoe-maken-we-megasteden-duurzaam/
http://nivoz.nl/over-nivoz/nivoz-manifest-ieder- mens-verantwoordelijk-en-verbonden-samenleving/
http://www.sdgnederland.nl/campagnes/global-goals-accelerator/we-moeten- duurzamer-produceren-zaadje-tot-karbonaadje/

http://www.thequestionmark.org/
http://trueprice.org/businesses-and-financial-institutions/what-do-we-do/true-price/ 
http://www.sdgnederland.nl/campagnes/global-goals-accelerator/zou-heerlijk-om- op-aarde-blijven-wonen/ en https://www.sdgi-nl.org/

http://www.sdgnederland.nl/campagnes/global-goals-accelerator/laat-noordzee- voorbeeld-rest-wereld/

http://waterfootprint.org/en/standard/ 
http://voetafdruknederland.nl/over-de-voetafdruk/ 
http://www.sdgnederland.nl/campagnes/global- goals-accelerator/klimaatverandering-onder-de-loep/ 

http://www.sdgnederland.nl/campagnes/global-goals-accelerator/finale-global- goals-accelerator-hoe-zie-wereld-2030/
http://agora-europa.nl/
http://krachtinnl.nl/
http://www.swemfa.se/campaigns/first-generation